1η Μάη Γιορτή της Άνοιξης, μνήμης απόδοση & τιμής, επέτειος ή απεργία;

 

Σάββατο 1η Μαΐου του 1886

Εργάσιμη τότε ημέρα, που τιμούμε με αφορμή & τις θυσίες των εργατικών συνδικάτων του Σικάγου∙ εποχή κατά την οποία ξεσηκώθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες άτομα σε πολιτείες των ΗΠΑ, διεκδικώντας ασφάλεια κατά την εργασία τους, όσο και οκτάωρες βάρδιες με αξιόλογες απολαβές.

Του ξεσηκωμού προηγήθηκαν από το 1884 αλλεπάλληλες προσπάθειες των εργατών για ισομερή κατανομή εργασίας, ελεύθερου χρόνου (διαπαιδαγώγηση, επιμόρφωση, διασκέδαση…) & ανάπαυσης.

Οι βίαιες συμπλοκές των απεργών με την αστυνομία & τους εθνοφρουρούς, ενώ διαδήλωναν ειρηνικά παρακολουθώντας στις 4 Μαΐου 1886 τις ομιλίες στη πλατεία Haymarket του Σικάγο, δεν ήταν οι μόνες που κατατροπώθηκαν μετά από προβοκάτσια με χρήση οπλοπολυβόλων & λοιπού οπλισμού.

Αποτέλεσμα των αντιπαραθέσεων αυτών ήταν να πολλαπλασιαστούν οι αντιδράσεις τα επόμενα χρόνια όπου μετά από συνεχείς αγώνες & αλλεπάλληλες απεργίες η δικαίωση των εργατών επήλθε αρχικά το 1872 στο Καναδά.

Στις 26 Ιουνίου 1893 ο κυβερνήτης του Ιλινόις, Τζον Πίτερ Άλτγκελντ παραδέχθηκε τη προβοκάτσια & ως μια ύστατη πράξη δικαίωσης έδωσε χάρη στους καταδικασθέντες εργάτες που παρέμεναν φυλακισμένοι. Η δίκη τους θεωρείται από διαπρεπείς Αμερικανούς νομικούς ως μία από τις σοβαρότερες υποθέσεις κακοδικίας στην ιστορία των ΗΠΑ. Εξ αιτίας της διαχείρησης των γεγονότων αυτών, ο επικεφαλής της αστυνομίας του Σικάγου, που έδωσε την εντολή για τη διάλυση της συγκέντρωσης, καταδικάσθηκε για διαφθορά.

Κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Σοσιαλιστικής Διεθνούς στο Παρίσι - ύστερα από πρόταση του Ρέιμοντ Λαβίν & σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου - έχοντας αποφασιστεί από την Αμερικανική Ομοσπονδία Εργασίας στο συνέδριό της, το Δεκέμβρη του 1888 στο Σεντ Λούις ως επίσημη αργία, για απόδοση τιμής, μνήμης & διεκδίκησης εργατικών αιτημάτων, καθιερώθηκε στις 20 Ιουλίου 1889 η 1η του Μάη 1890. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν τόσο μεγάλη, με αποτέλεσμα οι διαδηλώσεις της 1ης Μαΐου να λάβουν έκτοτε διεθνή - ετήσιο χαρακτήρα.

Ανάλογες συνθήκες επικρατούσαν στην Ελλάδα το 1886 με την αντίδραση να πρωτοεμφανίζεται στη Δράμα υπό της Οθωμανικής διοίκησης, με τους εργάτες να διεκδικούν δέκα ώρες εργασίας, αντί των δώδεκα με δεκατρείς ώρες καθημερινά.

Το 1892 τιμάται στην Ελλάδα η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση από το Σοσιαλιστικό κόμμα του Καλλέργη, διεκδικώντας τη Κυριακάτικη αργία για καταστήματα & εργαζομένους, ιατρική περίθαλψη στα εργατικά ατυχήματα με σύνταξη όταν επέρχεται ανικανότητα εξ αυτών. Η διαδήλωση καταλύεται και γίνονται συλλήψεις.

Οι διεκδικήσεις συνεχίστηκαν με τις αστυνομικές δυνάμεις να αντιδρούν με επεμβάσεις και συλλήψεις έως ότου ψηφίστηκε ο Ν.281/1914 «περί Σωματείων» με τον οποίο κατοχυρώνεται το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και τα σωματεία άρχισαν να αποκτούν καθαρά εργατικό χαρακτήρα.

Το 1936 στη Θεσσαλονίκη οι καπνεργάτες διεκδικούν από το Φλεβάρη τα αυτονόητα μέσα από μικρές συγκεντρώσεις και σε κλίμα τρομοκρατίας, που καταλήγει σε αλληλέγγυες πράξεις συμπαράστασης. Το Μάιο του 1936 λαμβάνει μέρος μεγάλο πλήθος στη διαδήλωση η οποία πνίγεται στο αίμα με το συνήθη τρόπο.

Βάσει νόμου σήμερα στην Ελλάδα οι αργίες διακρίνονται σε αυτές που έχουν καθοριστεί ως ημέρες υποχρεωτικής & προαιρετικής αργίας.

Η 1η Μαΐου, σύμφωνα με το άρθρο 1 του Α.Ν. 380/68, αποτελεί υποχρεωτική αργία, όταν κηρύσσεται ως τέτοια με απόφαση του υπουργού Απασχόλησης, διαφορετικά εντάσσεται στις προαιρετικές αργίες. Κατά τις ημέρες προαιρετικής αργίας επαφίεται στην διακριτική ευχέρεια του εργοδότη η λειτουργία της επιχείρησης και η απασχόληση ή μη των μισθωτών που απασχολούνται από αυτόν.

G.T.