Αποκρυπτογραφώντας τη ζάντα...

1. Φάρδος υποδοχής των χειλιών του ελαστικού στη ζάντα σε ίντσες.

2. Διάμετρος υποδοχής του χείλους του ελαστικού στη ζάντα σε ίντσες.

3. Η απόσταση μεταξύ των κέντρων δύο απέναντι μπουλονιών σε mm

4. ET ή offset: Η απόσταση μεταξύ της επιφάνειας του τμήματος σύνδεσης της ζάντας στον άξονα (=μουαγιέ) με την νοητή ευθεία του κέντρου της ζάντας. 

5. Αφαλός: Η οπή υποδοχής για το κεντρικό μικρό στρόγγυλο τμήμα του μουαγιέ  (=hub diameter)



Σε κάθε ζάντα, είτε αυτή είναι ελαφρού κράματος είτε σιδερένια, υπάρχουν (ανάγλυφα ή πρεσαριστά αντίστοιχα) ενδείξεις με αριθμούς, σύμβολα & γράμματα που αποκαλύπτουν χρήσιμα στοιχεία, που ούτως ή άλλως κάποια στιγμή θα αναζητήσουμε.
Στις περισσότερες των περιπτώσεων συναντάμε τις ενδείξεις αυτές να είναι διάσπαρτες είτε στην εσωτερική, είτε στην εξωτερική πλευρά της ζάντας.
Στις φωτογραφίες μπορεί να διακρίνεται δευτερεύουσες αναφορές, όπως το λογότυπο της εταιρείας, το κωδικό προϊόντος κλπ, έως τις πλέον απαραίτητες όπως αυτές που επεξηγούνται παρακάτω.

Στo παράδειγμά μας σε 2 εσοχές εμφανίζονται ανάγλυφα τα "6Jx15H2" & "ET49"
 σε μία άλλη εσοχή το "58"

To 6Jx15H2 υποδεικνύει την "καθαρή" απόσταση του φάρδους μεταξύ των χειλιών της ζάντας (=rim)
Αναφέρει δηλ την απόσταση σε ίντσες* που θα πρέπει να έχουν ως προς το φάρδος μεταξύ τους τά χείλη του ελαστικού που θα υποδεχτεί η ζάντα (βλ σχ επ' ουδενεί δηλ αφορά το συνολικό φάρδος της ζάντας)



Ο παρακάτω πίνακας υποδεικνύει την αντιστοίχιση** που οφείλει να έχει η ζάντα με το ελαστικό.

Συμβατότητα ελαστικού ζάντας
Το 6Jx15H2 στο παράδειγμά μας, ενημερώνει πως το προφίλ της ζάντας προορίζεται να υποδεχτεί ελαστικό επιβατικού, συγκεκριμένης συμβατότητας (δείτε το σχετικό πίνακα).

Πίνακας επεξήγησης συμβατότητας ζαντών - ελαστικών

Το 6Jx15H2 υποδηλώνει το γνωστό επί (φάρδος επί περίμετρο)

Το 6Jx15H2 υποδηλώνει τη διάμετρο των χειλιών του ελαστικού που θα εφάπτονται με τα χείλη της ζάντας & όχι της ίδιας της ζάντας (βλ σχήμα επεξήγησης offset)

Το 6Jx15H2 αναφέρει το είδος αρχιτεκτονικής που έχει η ζάντα ως προς τα χείλη συγκράτησης του ελαστικού (δείτε σχ πίνακα).

Offset ή ΕΤ (="Einpresstiefe")

Στη δεξιά εσοχή φαίνεται η ανάγλυφη ένδειξη ET49
ενημερώνοντάς μας για θετικό offset 49.

Ένα offset μπορεί να είναι θετικό, αρνητικό ή μηδενικό.

Ουσιαστικά είναι η απόσταση του σημείου στήριξης της ζάντας ως προς το κέντρο πέλματος του ελαστικού

Ο νοητός άξονας με τη κόκκινη απόχρωση, διέρχεται από το κέντρο του πέλματος του ελαστικού.
Η μπλέ απόχρωση υποδεικνύει το σημείο σύνδεσης της ζάντας με το καρέ ή pcd (βλ παρακάτω)
Εφόσον η σύνδεση της ζάντας με το καρέ είναι στην εξωτερική της πλευρά από το μέσο του πέλματος το offset είναι inset ή θετικό.
Εάν η σύνδεση με το καρέ είναι στην εσωτερική της πλευρά από το μέσο του πέλματος (λ.χ. στο βάθος τα μπουλόνια) είναι αρνητικό ή outset.
Εάν αλλάξουμε το φάρδος της ζάντας θα αλλάξει & το offset (πχ η σιδερένια ζάντα εργοστασιακής τοποθέτησης 5.5Jx14H2 με offset ΕΤ39 έχει διαφορετικά στοιχεία από την επίσης εργοστασιακής τοποθέτησης στο ίδιο όχημα αλουμινίου 6J15H2 με offset ET49. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα τα όρια είναι αποδεκτά από το συγκεκριμένο κατασκευαστή, εξ ου & η επιλογή τοποθέτησης. 

Eπεξήγηση offset

Η αλλαγή του offset οφείλει να κινείται σε προκαθορισμένα από το κατασκευαστή όρια. (βλ τεχνικό εγχειρίδιο)

Με την αλλαγή του offset θα αντιληφθείτε αντίστοιχη αλλαγή στην γεωμετρία (=ευθυγράμμιση, δεν είναι μόνο η ευθεία πορεία), τουτέστιν αλλαγή στη συμπεριφορά της ανάρτησης.

Πέραν των παραπάνω, υπερβολικά θετικό offset θα δημιουργήσει πρόβλημα στη περιστροφή του τροχού, εφόσον θα βρίσκει στη "δαγκάνα" των φρένων, σε τμήμα της ανάρτησης κλπ). Υπερβολικά αρνητικό offset θα βρίσκει στα φτερά (πχ κατά τη συμπίεση της ανάρτησης).

Η ανεύρεση του offset μπορεί να γίνει υπολογίζοντας την απόσταση του backspace (=πίσω διαστήματος) της ζάντας, δηλ την απόσταση της ζάντας από το σημείο επαφής της με το καρέ, έως τη νοητή ευθεία που ενώνει τα δύο απέναντι άκρα της εξωτερικής επιφάνειας των άνω & κάτω χειλιών της εσωτερικής της πλευράς, μείον το μισό του φάρδους υποδοχής του ελαστικού (=wheel width ή RIM)

OFFSET = BACKSPACE - ½(RIM WIDTH)

C = B – A

Το "58"
Αφορά το λεγόμενο "αφαλό" που δεν είναι άλλος από την στρογγυλή υποδοχή που υπάρχει στο μουαγιέ & προορίζεται να υποδεχτεί το κέντρο της ζάντας (=hub diameter)

Μία μικρότερη οπή δεν θα επιτρέψει τη ζάντα να τοποθετηθεί στο καρέ, ενώ μία μεγαλύτερη θα επιτρέπει τη ζάντα να παίζει στο κέντρο της με ότι αυτό συνεπάγεται για τα μπουλόνια, από το τρέμουλο που θα αισθάνεστε κατά την οδήγηση! Ο αριθμός αυτός αναφέρεται σε χιλιοστά.

PCD ή καρέ
Είναι το τμήμα του άξονα, επάνω στο οποίο στηρίζεται ο τροχός.
Με την αναφορά αριθμών, ορίζεται ο αριθμός & οι αποστάσεις μεταξύ των υποδοχών για τα μπουλόνια. (πχ ο αριθμός 4/100 υποδηλώνει 4 μπουλόνια με την απέναντι απόσταση των κέντρων τους να είναι στα 100mm).

Η ανεύρεση ενός PCD ή καρέ εξαρτάται από τον αριθμό των μπουλονιών.

Για τον υπολογισμό ενός καρέ με 3 μπουλόνια αρκεί να μετρήσουμε την απόσταση μεταξύ των κέντρων 2 απέναντι υποδοχών & στη συνέχεια να το πολλαπλασιάσουμε με το 1,154

Για τον υπολογισμό ενός καρέ με 4 μπουλόνια απλά θα μετρήσουμε την απόσταση μεταξύ των κέντρων 2 απέναντι υποδοχών. (Σημ μπορούμε να εφαρμόσουμε & την προηγούμενη τακτική (πχ για επαλήθευση) μετρώντας την απόσταση μεταξύ των κέντρων των διπλανών υποδοχών(αντί για των απέναντι) & στη συνέχεια να το πολλαπλασιάσουμε με το 1,414)

Για τον υπολογισμό ενός καρέ με 5 μπουλόνια θα μετρήσουμε την απόσταση μεταξύ των κέντρων των διπλανών υποδοχών (αντί για των απέναντι) & στη συνέχεια να το πολλαπλασιάσουμε με το 1,7012)

Για τον υπολογισμό καρέ με 6 μπουλόνια μετράμε απλά την απόσταση μεταξύ των κέντρων των 2 μεσαίων υποδοχών. (Σημ μπορούμε να εφαρμόσουμε & την εναλλακτική τακτική για επαλήθευση, μετρώντας την απόσταση μεταξύ των κέντρων των διπλανών υποδοχών) & στη συνέχεια να το πολλαπλασιάσουμε με το 2,00)

Στην αναφορά των μπουλονιών, αξίζει να σημειώσουμε πως η σύσφιγξή τους οφείλει να γίνεται με την καθορισμένη ροπή (=δυναμόκλειδο) αλλά & σειρά που προτείνει ο εκάστοτε κατασκευαστής  στο αντίστοιχο εγχειρίδιο.

Στο τεχνικό εγχειρίδιο θα βρείτε πληροφορίες για τη σειρά & τη ροπή (=δύναμη) σύσφιγξης,
η οποία εξαρτάται από τον αριθμό των μπουλονιών.

Ποιο μπουλόνι & σε ποια ζάντα
Ανάλογα με τη πατούρα που έχει η ζάντα για το μπουλόνι, θα βιδωθεί και το αντίστοιχο. Δε βάζουμε οτιδήποτε έχει το ίδιο πάσο, εφόσον ο διαμοιρασμός των φορτίων πρέπει να είναι εφάμιλλος στο σημείο επαφής του μπουλονιού με την υποδοχή του στη ζάντα. 

Η κεφαλή των μπουλονιών, μπορεί να είναι κωνική, ημισφαιρική ή επίπεδη (βλ σχήμα)

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ

• Το άρθρο είναι γραμμένο από το GT & έχει ενημερωτικό χαρακτήρα.
• Η εμπειρία είναι ανεκτίμητη. 
• Είναι αδύνατο μέσα από ένα άρθρο να αποκτήσετε τις απαραίτητες για κάθε περίπτωση γνώσεις.
• Κάθε περίπτωση μπορεί να φαίνεται ίδια αλλά στη πραγματικότητα να διαφέρει.
• Συμβουλευτείτε τους ειδικούς & μην αμελείται οποιαδήποτε υπόδειξη σας κάνουν, σε περίπτωση δυσπιστίας, απλά διασταυρώστε την. 
• Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις αποτανθείτε μόνο σε εξειδικευμένο Μηχανολόγο Μηχανικό, όπου μετά από μελέτη θα σας παραδώσει υπεύθυνα σχέδιο με σίγουρη & αξιόπιστη λύση. 

Πληροφορίες
* (1"=25,4mm)

** Αποποίηση ευθυνών: τα αποτελέσματα πρέπει να επαληθεύονται συμβουλευόμενοι τους επίσημους καταλόγους των αντιπροσώπων - κατασκευαστών.

Πηγές
www.elastikaleader.gr
carbibles.com μέσω Skroytz

Σχετικοί σύνδεσμοι
Πίνακας καρέ & offset (Μάιος_2013)
Μηχανή υπολογισμού & απεικόνισης αλλαγών στην επιλογή τροχού