Οστρακιά ή σκαρλατίνα

Μικρόβιο

Προκαλείται από μικρόβιο (β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α)

Η εκδήλωση των συμπτωμάτων γίνεται από 2-7 μέρες & σπάνια 11.

Μετάδοση
Μέσω σταγονιδίων, με φτέρνισμα ή βήχα, από εκκρίσεις της μύτης & του στόματος, φιλιά - ομιλία, υγρό από μικρογδαρσίματα (τουτέστιν μεταδίδεται κατά τη κοινή χρήση πετσέτας, ένδυσης...)

Τα παιδιά που έχουν οστρακιά, πρέπει να ΜΗΝ πηγαίνουν σε κέντρα φροντίδας ή στο σχολείο μέχρι που να περάσουν 24-48 ώρες τουλάχιστον μετά την έναρξη της θεραπείας. 

Επιδημιολογικά

Ως επί το πλείστον προσβάλει, παιδιά και των δύο φύλων, ηλικίας 2-8 ετών, σπάνια όμως βρέφη κάτω των 6 μηνών και ακόμα πιο σπάνια τους ενήλικες.

Αφήνει μόνιμη ανοσία, για την ερυθρογόνο τοξίνη, αλλά και για τον τύπο του υπεύθυνου στρεπτόκοκκου. 
Η αντιτοξινική ανοσία ελέγχεται με την δερμοαντίδραση του Dick. Έαν υπάρχει ανοσία η αντίδραση είναι αρνητική και δεν υπάρχει καμιά διήθηση η ερυθρότητα.

Πρόληψη - Αντιμετώπιση 

Πρόληψη
Στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής

Οι εγκυμονούσες να φορούν μάσκα 

& να βρίσκονται σε ξεχωριστό δωμάτιο από το παιδί που νοσεί.

Κατά το φτάρνισμα ή το βήχα, το στόμα πρέπει να καλύπτεται.
Τα χέρια πρέπει να πλένονται καλά με νερό και σαπούνι μετά το φύσημα της μύτης & πριν αγγίξουν οτιδήποτε.

Επίσης τα ποτήρια και τα πιάτα πρέπει να διατηρούνται ξεχωριστά και να πλένονται καλά με άφθονο ζεστό νερό και απορρυπαντικό. 

Αντιμετώπιση

• Για να αποφεύγεται η μετάδοση σε άλλους πρέπει να είναι άμεση.
• Εάν υπάρχει υποψία ότι ένα παιδί παρουσιάζει οστρακιά, άμεσα να εξετάζεται από γιατρό.
• Οι γονείς και άτομα που φροντίζουν παιδιά με πυρετό, πόνο στο λαιμό και λεμφαδενοπάθειες πρέπει να καλούν άμεσα το γιατρό εάν παρουσιασθεί εξάνθημα.

Εκδήλωση

Η επώαση λαμβάνει χώρα για 2-5 μέρες. 

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

• Εξανθήματα 
• ρίγος
• Πυρετός
• ταχυπαλμία
• μυικοί πόνοι
• πόνος στη κοιλιά
• πονόλαιμος
• αναγούλες & εμετοί 
• κούραση 
• ανορεξία

Εξανθήματα

Όλοι οι στρεπτόκοκκοι δεν παράγουν την εν λόγω τοξίνη. 

Επίσης δεν είναι όλα τα παιδιά που είναι ευαίσθητα στις τοξικές επιδράσεις της. 

photo μεσω:mothersblog

Ο στρεπτόκοκκος β-αιμολυτικός της ομάδας Α, παράγει τη τοξίνη η οποία ευθύνεται για την πρόκληση επιπλοκών όπως το δερματικό εξάνθημα, χαρακτηριστικό της οστρακιάς. 

Η τοξίνη εμφανίζει τα χαρακτηριστικά εξανθήματα. (=μικρές κόκκινες κηλίδες που προσομοιάζουν το βελούδο) {Σημ βλ και melkopyatnistoy}.

Εξαφανίζονται αν πιέσετε με το χέρι. Δεν υπάρχει παντού η ίδια εικόνα (=έντονη κοκκινάδα - διάρκεια).
Μπορεί να υπάρξει μόλυνση από τον ίδιο στρεπτόκοκκο χωρίς να εμφανιστούν απαραίτητα τα εξανθήματα ή να είναι τόσο ελαφρό που να περάσει απαρατήρητο.

Τα εξανθήματα εμφανίζονται 12-72 ώρες μετά τη προσβολή, ξεκινώντας από το λαιμό & το πρόσωπο - αφήνοντας μία περιοχή γύρω από το στόμα ανέπαφη , στήθος, αγκώνες, μασχάλες, βουβώνες (=περιοχή ανάμεσα σε γεννητικά όργανα & κοιλιά), ανάμεσα στους μηρούς & μετέπειτα στο υπόλοιπο σώμα.

Η γλώσσα αρχικά είναι άσπρη, μετά έντονα κόκκινη με την  επιφάνειά της να μοιάζει με αυτή της φράουλας.


Η χαρακτηριστική μοροειδής γλώσσα (σαν μούρο) λόγο διόγκωσης των θηλών παρατηρείται στα μισά περίπου περιστατικά.
Ο φάρυγγας όπως & η μαλθακή υπερώα (=ουρανίσκος) και η σταφυλή «είναι πολύ κόκκινα» και παρουσιάζουν πετεχειώδες εξάνθημα που καλύπτεται από παχύ επίχρισμα. 
Το παχύ επίχρισμα αποκολλάται σε 1- 2 μέρες και αποκαλύπτονται οι θηλές οι οποίες είναι εξέρυθρες και οιδηματώδεις (=μοροειδής γλώσσα πηγή).  

Τα εξανθήματα διαρκούν περίπου 3 - 5 μέρες και σταδιακά εξαφανίζονται ξεφλουδίζοντας το δέρμα (άλλες 5 - 10 μέρες).

Ενδεχομένως να υπάρχουν κόκκινες γραμμές γύρω από τις αρθρώσεις (=Pastia).

Πυρετός

Στα μικρά παιδιά απαγορεύεται η ασπιρίνη 

(βλ medicine-worlds.com "Θεραπεία της οστρακιάς" στα παιδιά παρ 4η)

Συνήθως υποχωρεί σε 3-4 μέρες. (ο ρευματικός πυρετός προσβάλλει τις αρθρώσεις, τη καρδιά).

Πονόλαιμος
Οι αμυγδαλές παιδιού με οστρακιά είναι κόκκινες και καλυμμένες με πύο, εξ ου & η αμυγδαλίτιδα. 

Αύξηση του μεγέθους των λεμφαδένων του λαιμού (λεμφαδενοπάθειες) προκαλούν πόνο.
Πόνος στο φάρυγγα.

Η επίσκεψη σε γιατρό 
Κλινική εξέταση (εικόνα-εξάνθημα, λήψη καλού ιστορικού)
Μικροβιολογικές (αιματολογικές πχ για λευκά πάνω από 15-20000 & καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος) κ.α καθορίζουν την αιτία & βοηθούν το γιατρό στη διάγνωση.

Η ορθή θεραπεία με αντιβιοτικά της οστρακιάς είναι σημαντική. 

Η λήψη καλλιέργειας από το φάρυγγα και το στόμα του ασθενούς, 

μπορεί να δείξει την ύπαρξη του βακτηριδίου. 

Η θεραπεία με αντιβιοτικά της οστρακιάς, 

είναι σε θέση να αποτρέπει την εκδήλωση επιπλοκών 

που δυνατόν να προκληθούν από τη νόσο.

Τουτέστιν επιβάλλεται εκ των προτέρων η αξιολόγηση των συμπτωμάτων από το γιατρό, δηλαδή η σωστή και έγκαιρη αγωγή & δη η συνταγογράφηση των σωστών αντιβιοτικών. 

Άκαιρη ή λανθασμένη θεραπεία ενδέχεται να οδηγήσει σε επικίνδυνες επιπλοκές, αλλεργίες, περαιτέρω φλεγμονές & μικροαιμμοραγίες, που θα αντιμετωπισθεί με ενδοφλέβια έγχυση της πλέον κατάλληλης αντιβίωσης.

Ο γιατρός ενδέχεται να προτείνει

• Αντιπυρετικά
• Μαλακές τροφές & υγρά , ενδεχόμενη αντισηψία (πονόλαιμος, μοροειδής γλώσσα)
• Αντιβίωση (Η αντιβιοτική αγωγή πρέπει να εκτελείται ολόκληρη όπως συνέστησε ο γιατρός χωρίς να διακοπεί - κάτι που κάνουν πολλοί γονείς μόλις δουν ότι το παιδί τους την 5η μέρα είναι καλά - Σε περίπτωση επιπλοκής, ενημερώνουμε το γιατρό άμεσα). 

Οι αντιβιώσεις βοηθούν να θεραπευθεί η ασθένεια σε σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά παρεμβαίνουν στην κανονική παραγωγή αντισωμάτων. 

Η πολύ γρήγορη εκκαθάριση των στρεπτόκοκκων από το σώμα, 

μπορεί να αναπτύξει υποτροπιάζουσα νόσο, 

η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις πραγματοποιείται, 

είτε με έναν πολύ πιο εύκολο τρόπο, ή χωρίς συμπτώματα.

Συνήθης πορεία της νόσου

Στις 4-5 ημέρες τα συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν & να "πέφτει" ο πυρετός.
Κατά τη 5-7 μέρα μειώνεται η στηθάγχη & εξαφανίζονται τα εξανθήματα. 
Στη 10-14 μέρα η γλώσσα είναι εντελώς καθαρή & εμφανίζεται απολέπιση (=peeling), ιδιαίτερα έντονο στα αυτιά, το λαιμό, την ηβική περιοχή και τις
μασχάλες, εντονότερο στις παλάμες, τα δάχτυλα των χεριών και ποδιών. 

Η ασθένεια είναι σε θέση να προκαλεί επιπλοκές όπως τραχηλική λεμφαδενίτιδα, παραρρινοκολπίτιδα, ωτίτιδα, ιγμορίτιδα, ρευματικό πυρετό, ενδοκαρδίτιδα, οστεομυελίτιδα, ακόμη & μηνιγγίτιδα, νεφροπάθειες & ιδιαίτερα σπειραματονεφρίτιδα. 

Οι επιπλοκές αυτές δυνατόν να εμφανιστούν 2 με 3 εβδομάδες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος.

Σύμφωνα με την ιατρική βιβλιογραφία που είχα πρόσβαση (βλ τέλος), με την άμεση χρήση αντιβιοτικών οι επιπλοκές αυτές θεωρούνται σπανιότατες.

Παιδιά που παρουσιάζουν ανωμαλίες των ούρων 

(χρώμα κόκκινο, θολό ή ροδόχρωμο) 2 με 3 εβδομάδες μετά από οστρακιά 

πρέπει να συμβουλεύονται άμεσα το γιατρό τους,

 διότι αυτό μπορεί να έχει σχέση με πρόβλημα στους νεφρούς 

και συγκεκριμένα ίσως να πρόκειται για σπειραματονεφρίτιδα 

που είναι μια από τις επιπλοκές της οστρακιάς.

Σε παιδί που πέρασε οστρακιά, η συμβουλή του γιατρού είναι απαραίτητη 

εφόσον παρουσιάσει 2 με 3 εβδομάδες μετά, 

πόνους και πρήξιμο των αρθρώσεων του, πόνους στο στήθος. 

Ο ρευματικός πυρετός (πολυαρθρίτιδα, καρδίτιδα, πυρετός) μπορεί να εκδηλωθεί με αυτόν τον τρόπο και αποτελεί και αυτός μια επιπλοκή μετά από μόλυνση από β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο ομάδας Α.

Λόγω της αντιβίωσης που δίνεται συνήθως, έχουν γίνει σπάνιες οι επιπλοκές από την μόλυνση με το β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο ομάδας Α όπως η σπειραματονεφρίτιδα, ο ρευματικός πυρετός, η καρδίτιδα και η χορεία (=πρόβλημα του συντονισμού των κινήσεων λόγω φλεγμονής στον εγκέφαλο που συμβαίνει μερικούς μήνες μετά τη μόλυνση από το βακτηρίδιο).

Η έρευνα & συγγραφή του άρθρου έγινε από τον G.T. 

Δείτε εδώ την αποποίηση ευθυνών

Πηγές

• www.paidiatros.com
• www.mothersblog.gr (συμβουλεύει η παιδίατρος Μαριαλένα Κυριακάκου)
• medicine-worlds.com
• * www.medlook.net
• www.euroclinic.gr/  (Στρεπτοκοκκική Αμυγδαλίτιδα Χρονοπούλου Γενοβέφα)

Σχετική βιβλιογραφία:

Centers for Disease Control and Prevention
National Center for Emerging and Zoonotic Infectious Diseases (NCEZID)
American Academy of Pediatrics, R492006, R2042010