Έλεγχος ηλεκτρικών εγκαταστάσεων

Οδηγίες για τον έλεγχο ηλεκτρικών εγκαταστάσεων 

(Μέρος 2: Μέτρηση αντίστασης μόνωσης) 

Αναδημοσίευση από techlog

 

Σκοπός της μέτρησης
Σκοπός της μέτρησης της αντίστασης μόνωσης είναι ο έλεγχος της κατάστασης των μονωτικών υλικών (π.χ. της μόνωσης καλωδίων) αλλά και η τήρηση της ηλεκτρικής απομόνωσης για τον ασφαλή διαχωρισμό των κυκλωμάτων, μεταξύ τους αλλά και ως προς το σύστημα γείωσης όπου αυτό απαιτείται (π.χ. μετασχηματιστές για ηλεκτρικό διαχωρισμό).
Τι πρέπει να προσέξουμε Αν πρέπει να πραγματοποιηθούν μετρήσεις αντίστασης μόνωσης μεταξύ ενεργών αγωγών θα πρέπει να αποσυνδεθούν τα φορτία που αυτοί τροφοδοτούν, διαφορετικά το όργανο θα μετρήσει την αντίσταση των φορτίων αντί για την αντίσταση μόνωσης. Επιπλέον, μπορεί να προκληθεί ζημιά στα φορτία.

Στην περίπτωση που τα φορτία δεν είναι δυνατό να αποσυνδεθούν, μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο η μέτρηση της αντίστασης μόνωσης μεταξύ κάθε ενεργού αγωγού και του αγωγού προστασίας.

Προσοχή! Πριν πραγματοποιηθεί η μέτρηση της αντίστασης μόνωσης, θα πρέπει να διαπιστωθεί ότι το υπό έλεγχο κύκλωμα δε βρίσκεται υπό τάση και ότι όλα τα φορτία που τροφοδοτούνται από αυτό είναι αποσυνδεμένα.
Πότε η μέτρηση είναι αποδεκτή

Το πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 στον Πίνακα 61-Α για τις εγκαταστάσεις 230/400 V ορίζει σαν ελάχιστη αποδεκτή αντίσταση μόνωσης Rmin = 0,5 MΩ

Σημειώνουμε πως η τιμή Rmin = 0,5 MΩ αφορά το καθένα κύκλωμα ξεχωριστά. Δηλαδή, αν ο πίνακάς μας έχει 10 γραμμές (=κυκλώματα) θα πρέπει να μετρήσουμε δέκα κυκλώματα ξεχωριστά και για το καθένα να ισχύει Riso > Rmin.
Μπορούμε να παραλληλίσουμε και τα δέκα κυκλώματα (πρακτικά αφήνοντας κλειστούς, θέση ON, όλους τους διακόπτες και μικροαυτόματους στον πίνακα) και να μετρήσουμε τη συνολική αντίσταση μόνωσης Riso.
Αν είναι Riso > Rmin τότε για το κάθε ένα κύκλωμα ισχύει Riso > Rmin.
Πιθανές αιτίες για μη αποδεκτή μέτρηση
φθαρμένη μόνωση π.χ. στο τράβηγμα των καλωδίων
υγρασία ή ακόμα και νερό σε κουτιά διακλάδωσης, διακοπτών, πριζών
λάθος συνδέσεις υλικών π.χ. ενδεικτικών λυχνιών
ελαττωματικές ηλεκτρικές συσκευές π.χ. ηλεκτρική κουζίνα

Αφού εντοπίσουμε και διορθώσουμε το πρόβλημα πρέπει να επαναλάβουμε τη μέτρηση.

Ελαττωματική κλέμμα σύνδεσης σε συσκευή

Ελαττωματικό κουτί διακλάδωσης 

Πώς γίνεται η μέτρηση
Έλεγχος αντίστασης μόνωσης στον ηλεκτρικό πίνακα

Γενικά, θα πρέπει η μέτρηση της μόνωσης να γίνεται καταρχήν στο σημείο τροφοδότησης της εγκατάστασης.

Αν η τιμή που προκύπτει από τη μέτρηση είναι μικρότερη από την ελάχιστη επιτρεπτή τιμή Rmin, τότε είναι επιτρεπτό να διαμοιραστεί (κατατμηθεί ή διαιρεθεί) η εγκατάσταση σε ομάδες κυκλωμάτων και να μετρηθεί η αντίσταση μόνωσης για κάθε ομάδα χωριστά.

Αν σε μια ομάδα η μετρούμενη τιμή είναι μικρότερη από την Rmin, τότε θα πρέπει να μετρηθεί η αντίσταση μόνωσης κάθε κυκλώματος της ομάδας αυτής χωριστά.



Έλεγχος μόνωσης όλων των φάσεων με μέτρηση στον πίνακα (πηγή: ΕΛΕΜΚΟ).
Έλεγχος αντίστασης μόνωσης μεμονωμένης ηλεκτρικής γραμμής

Σε υπάρχουσα εγκατάσταση όπου δεν είναι εύκολο να έχουμε προσπέλαση στο εσωτερικό του ηλεκτρικού πίνακα, μπορούμε να μετρήσουμε τη μόνωση μιας ανεξάρτητης γραμμής με τη βοήθεια του καλωδίου σούκο που διαθέτει το όργανο όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.

Οι μετρήσεις που θα κάνουμε είναι:
Φάση - γείωση (L - PE)
Ουδέτερος - γείωση (Ν - PE)

Αν ο μικροαυτόματος της γραμμής που βρίσκεται ο ρευματοδότης είναι κλειστός και ταυτόχρονα είναι κλειστοί και όλοι οι υπόλοιποι διακόπτες, με την παραπάνω δοκιμή έχουμε μετρήσει την αντίσταση μόνωσης της συγκεκριμένης φάσης σε όλη την εγκατάσταση.
Αν τυχαίνει ο πίνακας μας να είναι μονοφασικός, έχουμε πρακτικά μετρήσει την αντίσταση μόνωσης όλης της εγκατάστασης.



Έλεγχος μόνωσης μίας φάσης με μέτρηση σε ένα ρευματοδότη (πηγή: ΕΛΕΜΚΟ).

Αν ένα κύκλωμα ή τμήματα κυκλωμάτων διακόπτονται από διατάξεις προστασίας έναντι υποτάσεων, όπου όλοι οι ενεργοί αγωγοί διακόπτονται (π.χ. μέσω επαφών), τότε θα πρέπει να μετριέται χωριστά η αντίσταση μόνωσης αυτών των κυκλωμάτων ή των τμημάτων των κυκλωμάτων.
Τα βήματα για τη μέτρηση της αντίστασης μόνωσης

Ανεξάρτητα από τον τύπο του οργάνου που διαθέτουμε, σε γενικές γραμμές, τα βήματα είναι:
Επιλέξτε τη λειτουργία R ISO / INSULATION /.
Ορίστε την απαιτούμενη τάση δοκιμής στα Uiso = 500 V.
Ενεργοποιήστε και ορίστε οριακή τιμή Limit = 0,5 MΩ (προαιρετικό).
Αποσυνδέστε την υπό δοκιμή εγκατάσταση από την τροφοδοσία (και εκφορτίστε τη μόνωση όπως απαιτείται).
Συνδέστε το καλώδιο δοκιμής στο όργανο και στο υπό δοκιμή αντικείμενο.
Πιέστε το πλήκτρο TEST για να πραγματοποιηθεί η μέτρηση (αν πιέσετε το πλήκτρο δύο φορές πραγματοποιείται συνεχής μέτρηση.
Πατήστε το ξανά για να σταματήσετε τη μέτρηση. Μετά το τέλος της μέτρησης περιμένετε μέχρι το υπό δοκιμή αντικείμενο να εκφορτιστεί πλήρως.
Αποθηκεύστε το αποτέλεσμα.
Πού καταχωρούμε τις μετρήσεις

Αν συντρέχουν τα παρακάτω:
Το όργανο με το οποίο πήραμε τις μετρήσεις (όχι μόνο της συνέχειας των αγωγών) δημιουργεί αρχείο π.χ. EXCEL με τις μετρήσεις και
το λογισμικό που διαθέτουμε για την παραγωγή της ΥΔΕ μας επιτρέπει να καταχωρήσουμε τις μετρήσεις

τότε οι μετρήσεις αυτές μεταφέρονται στο αντίστοιχο έργο, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.



Οι μετρήσεις της εγκατάστασης καταχωρημένες στο πρόγραμμα PanelCAD για εγκαταστάτες (πηγή: TiSoft)
Καταχώρηση των μετρήσεων στον αντίστοιχο πίνακα

Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε το δέντρο της ηλεκτρικής διανομής ενός μικρού ξενοδοχείου με το γενικό πίνακα και οκτώ υποπίνακες.

Επιλέγουμε τον πίνακα και καταχωρούμε στο πρωτόκολλο ελέγχου του, στη στήλη 3.1, τις μετρήσεις που πήραμε όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Εάν κάποια τιμή δεν είναι αποδεκτή (δλδ. < 0,5 MΩ) τότε το κελί γίνεται κίτρινο. Στο διπλανό πλαίσιο γράφουμε τυχόν παρατηρήσεις που έχουν σχέση με τη συγκεκριμένη μέτρηση.



Καταχώρηση της αντίστασης μόνωσης στις γραμμές του ηλεκτρικού πίνακα με το PanelCAD για εγκαταστάτες (πηγή: TiSoft)
Πρωτόκολλο ελέγχου



Πρωτόκολλο ελέγχου συμπληρωμένο με το PanelCAD για εγκαταστάτες (πηγή: TiSoft)
Τι άλλο πρέπει να γνωρίζουμε
Στα αγγλικά η δοκιμή είναι INSULATION RESISTANCE WITH TEST VOLTAGE OF 500V
Άλλα σχετικά πρότυπα είναι EN 61557-2 και VDE 0413 part 1
Τα όργανα μέτρησης για λόγους ασφάλειας του προσωπικού περιορίζουν το ρεύμα δοκιμής σε 1 mA


Μέτρηση αντίστασης μόνωσης με το όργανο MacroTest 5035

Το όργανο MacroTest 5035
Προετοιμασία οργάνου
Περιστρέφουμε το διακόπτη στη θέση ΜΩ
Πατάμε το κουμπί Ι και ανοίγουμε το όργανο (Switch on)
Πατάμε διαδοχικά το κουμπί FUNC και επιλέγουμε έναν από τους παρακάτω τρόπους
Χειροκίνητα MAN (ελάχιστος χρόνος δοκιμής 10 sec ή ορίζετε με το πάτημα του κουμπιού START/STOP). Προτεινόμενο.
Προκαθορισμένος χρόνος TIMER (ο χρόνος δοκιμής επιλέγεται από 10 - 999)
Συνδέουμε το μαύρο και μπλε καλώδιο στους ακροδέκτες B1 και B4 του οργάνου αντίστοιχα
Αν το μήκος των καλωδίων δεν είναι αρκετό μπορούμε να επεκτείνουμε το μπλε καλώδιο
Συνδέουμε τους ακροδέκτες στο αντικείμενο που θα μετρήσουμε (παρακάτω εικόνα)
Με τη βοήθεια του Un/IΔn επιλέγουμε την τάση δοκιμής. Οι τιμές που μπορούμε να επιλέξουμε είναι 50, 100, 250, 500, 1000V DC



Σύνδεση οργάνου στον πίνακα (πηγή: MacroTest)
Ξεκινάμε τη μέτρηση
Πατάμε το κουμπί START/STOP
Στο τέλος της δοκιμής, σε περίπτωση που η μετρούμενη τιμή RISO είναι μεγαλύτερη από την RMIN και μικρότερη από την RMAX, το όργανο εκπέμπει ένα διπλό ηχητικό σήμα που σημαίνει ότι η μέτρηση είναι επιτυχής.



Η μέτρηση είναι αποδεκτή
Σε περίπτωση που η τιμή RISO είναι μεγαλύτερη από την RMAX το όργανο εκπέμπει ένα διπλό ηχητικό σήμα που σημαίνει ότι η μέτρηση είναι επιτυχής.



Ξεπεράσαμε το όριο του οργάνου


Μέτρηση αντίστασης μόνωσης με το όργανο EurotestXA




Το όργανο EurotestXA



Σύνδεση οργάνου στον πίνακα (πηγή: METREL)



Σύνδεση οργάνου σε πρίζα σούκο (πηγή: METREL)
Ξεκινάμε τη μέτρηση



Mετρούμενα μεγέθη (πηγή: METREL)


Μέτρηση αντίστασης μόνωσης με το όργανο Benning IT 120B




Το όργανο Benning IT 120B
Βήμα 1

Με τον περιστροφικό διακόπτη επιλέγουμε R ISO, ISOLATION/ INSULATION. Στην οθόνη βλέπουμε:



Αρχική οθόνη
Βήμα 2

Ορίζουμε τις παραμέτρους της μέτρησης που είναι:
Η ονομαστική τάση δοκιμής π.χ. 500 V
Η ελάχιστη αποδεκτή τιμή της αντίστασης μόνωσης π.χ. 0,5 ΜΩ
Βήμα 3

Συνδέουμε τα καλώδια του οργάνου στο αντικείμενο που μετράμε σύμφωνα με το παρακάτω διάγραμμα.



Σύνδεση οργάνου στον πίνακα (πηγή: Benning)
Βήμα 4

Ελέγχουμε τα μηνύματα που μας εμφανίζει το όργανο. Αν όλα είναι OK πατάμε το κουμπί TEST μέχρι το αποτέλεσμα της μέτρησης να σταθεροποιηθεί. Τα αποτελέσματα εμφανίζονται στην οθόνη.



Η δοκιμή είναι επιτυχής


Μέτρηση αντίστασης μόνωσης με το όργανο TestBoy

Το όργανο Testboy TV455



Σύνδεση οργάνου (πηγή: TestBoy)



Mετρούμενα μεγέθη (πηγή: TestBoy)


Μέτρηση αντίστασης μόνωσης με το όργανο Megger MFT1730




Το όργανο Megger MFT1730
Προετοιμασία οργάνου
Περιστρέφουμε τον αριστερό διακόπτη στην απαιτούμενη τάση δοκιμής δηλαδή 500 V
Συνδέουμε τα καλώδια μέτρησης στους ακροδέκτες L1, L2 του οργάνου
Αποσυνδέουμε την εγκατάσταση από την τάση λειτουργίας
Συνδέουμε τα καλώδια στα δύο σημεία που θα μετρήσουμε τη συνέχειά τους, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα
Για να ξεκινήσουμε τη δοκιμή πατάμε και κρατάμε πατημένο για τουλάχιστον 10 s το αριστερά ή δεξιά πλήκτρο ΤEST
Στην οθόνη βλέπουμε το αποτέλεσμα της μέτρησης και περιμένουμε να σταθεροποιηθεί



Σύνδεση οργάνου, Mετρούμενα μεγέθη (πηγή: Megger MFT1730)

Πηγή: techlog